‘Delegeren is geen trucje, maar een leiderschapsstijl’

Voor de rubriek Leader’s Library selecteren we een recent verschenen boek dat een plek ambieert in de boekenkast van elke executive. Deze keer nemen we ‘Doe, dump of delegeer’ van Rik Moons onder de loep. Dit boek biedt een verfrissende kijk op leiderschap en management, waarbij Rik praktische handvatten en inzichten geeft om effectiever te delegeren.

Executive summary: het boek in 4 minuten leestijd

Vraag je Rik Moons waarom hij een boek wou schrijven over delegeren, dan antwoordt hij je met een vergelijking. Hij beschrijft hoe hij doorheen zijn loopbaan van acht bazen er slechts twee als competent heeft ervaren. Het was de motivatie om een boek te schrijven dat leidinggevenden helpt om niet in dezelfde valkuilen te trappen als de slechte bazen die hij heeft gehad. “Doorheen een carrière word je helaas ook geconfronteerd met minder goede bazen, maar desondanks verwacht iedereen wel dat je onder een slechte baas ook resultaten boekt. Bij mij bleef het aantal goede bazen beperkt tot 25 procent. Misschien mag ik dat cijfer niet veralgemenen, maar het blijft een pijnlijke vaststelling. Aan de andere kant: door die zes slechte bazen heb ik ook veel geleerd. Met dit boek wil ik die lessen doorzetten en ervoor zorgen dat we meer sterke leiders hebben om zo tot een meer succesvolle werkomgeving te komen.”

Gespekt met die ervaring werd ‘Doe, dump of delegeer’ een bijzonder handige leidraad voor managers en leiders die hun team optimaal willen aansturen door middel van effectief delegeren. Rik Moons benadrukt het belang van juiste taakverdelingen en biedt hiervoor concrete modellen en technieken aan. Een van de kernboodschappen van het boek is dat delegeren geen teken van zwakte is, maar juist een strategische vaardigheid die leidt tot betere resultaten en een hogere efficiëntie binnen teams. In de ‘Doe, dump of delegeer’-matrix kunnen managers bijvoorbeeld bepalen welke taken ze zelf moeten uitvoeren, welke ze moeten delegeren en welke ze kunnen elimineren.

Maar de modellering in het boek gaat nog een stapje dieper. Zo gaat Rik uitgebreid in op de mogelijkheden van situationeel leiderschap, een theorie die stelt dat je als leider het best je leiderschapsstijl aanpast op basis van factoren als competentie en betrokkenheid van je medewerkers. Het model bestaat al enkele decennia, maar vond met de goedkeuring van bedenker Dr. Kenneth Blanchard voor het eerst zijn weg naar een Nederlandstalig managementboek.

De theoretische onderbouw is doorspekt met vlot vertelde voorbeelden (zie verder), maar tegelijk valt ook op dat Rik Moons niet nalaat om het belang van goed delegeren ook maatschappelijk te kaderen. Niet onbelangrijk in tijden dat toxisch leiderschap makkelijk over de tongen gaat. “Dat hangt voor mij onlosmakelijk samen met onder andere de inschatting van welk leiderschap in een bepaalde situatie nodig is. Uiteraard kan toxisch leiderschap te maken hebben met een botte stijl of fout taalgebruik, maar ik zie het ruimer. Een leider die een zeer mature medewerker bijvoorbeeld te veel aanstuurt, creëert frustratie en ook dat kan tot toxiciteit leiden. Je kan dit niet loszien van het vertrouwen dat je als leidinggevende al dan niet durft te geven.”
In tegenstelling tot de risico’s die er bij ineffectief delegeren ontstaan voor de leiders zelf, zoals burn-out, ziet Rik de betrokkenheid, de motivatie, de prestaties en het welzijn stijgen bij teams die vertrouwen krijgen. “Vertrouwen is de basis van goed delegeren. Geef je team de ruimte om te groeien en je zult verrast zijn door de resultaten”, besluit hij.

Waarom ‘Doe, dump of delegeer’ zelf een voorbeeld van extreem loslaten is…

Een fijne vondst, zeker voor journalisten die dit boek recenseren, is het verhaal van Lies. Rik Moons neemt je mee in de uitdagingen waar Lies komt voor te staan wanneer ze op een nieuwsredactie een leidinggevende rol opneemt. De detaillering van haar verhaal is zeer realistisch, ook al werkte Rik Moons nooit zelf op een redactie. Hoe kan dat? “Dit is mijn persoonlijke toepassing van delegeren en van outputmanagement”, antwoordt hij. “Lies bestaat niet echt, maar is als personage uitgewerkt door Tim F. Van der Mensbrugghe (ex-De Morgen, nvdr) die me heeft geholpen bij het schrijven van dit boek. Hij kwam met het idee van Lies en ik heb dat extreem durven loslaten, met een resultaat waar Tim apetrots op is. Kunnen zeggen ‘Doe maar, ik heb vertrouwen in jou’, dat is de kunst van delegeren.”

Waarom extreem loslaten je leven kan redden…

Naast info over de managementboeken die hij schreef, siert Rik Moons ook het internet als overlever van een vliegtuigcrash. In 2022 kwam hij als ervaren piloot met zijn sportvliegtuig in turbulentie terecht, maar hij overleefde als bij wonder. In het boek beschrijft hij de crash, maar geeft hij ook een les mee. “Op het moment dat je als piloot, of leidinggevende, in fracties van een seconde moet beslissen, kun je dat enkel en alleen doen wanneer je vooraf bepaalde zaken hebt ingestudeerd. Je kan niet even rustig redeneren. Als piloot werkte ik tijdens de crash mijn veiligheidslijstje intuïtief af en dat heeft me gered. Het kan je ook als leidinggevende overkomen. In crisissituaties kan het nodig zijn om als leider robotachtig een voorbereide lijst van acties af te werken. Vertrouwen op zo’n lijst is eveneens extreem durven loslaten.”

‘Doe, dump of delegeer’ is verschenen bij Lannoo Campus.

De boodschap van Rik Moons live uit zijn mond horen? Schrijf u dan hier in voor het Executive Forum op 25 september, waar Rik een keynote komt geven.