Belgische M&A-markt had twee gezichten in 2022

In een economisch bijzonder uitdagende context heeft de Belgische (en wereldwijde) M&A-markt in 2022 heil gezocht en gevonden in de kleinere deals. Dat blijkt uit de tiende editie van de M&A Monitor van Vlerick Business School. Deze jaarlijkse enquête peilde in het eerste kwartaal van 2023 bij 155 Belgische fusie- en overnamespecialisten naar de deals waarbij ze in 2022 betrokken waren. Voor de fusies en overnames met een waarde boven 5 miljoen euro rapporteert meer dan de helft een verminderde activiteit.

De analyse van de wereldwijde M&A-activiteit in 2022 toont een dubbel beeld: na een solide eerste jaarhelft in lijn met de piek van 2021 volgde een afkoeling. In juni kwam de markt op een keerpunt toen de centrale banken een cyclus van opeenvolgende renteverhogingen op gang brachten. De langdurige macro-economische en geopolitieke onzekerheid deed op dat moment evenzeer een spreekwoordelijke duit in het zakje.

Daling van het aantal deals

Als we de Belgische M&A-activiteit van naderbij bekijken, dan zien we eveneens een veelzijdig beeld in de M&A Monitor. Terwijl 45% van de respondenten een aanzienlijke daling van het aantal deals vaststelde in 2022, zag ongeveer een kwart geen significante verandering. Volgens 31% van de respondenten is de fusie- en overnameactiviteit sinds 2021 zelfs toegenomen. Ter vergelijking: in 2021 stelde nog bijna driekwart van de ondervraagde experts dat de M&A-activiteit toenam. “Onze respondenten zijn het onderling niet eens over hoe de Belgische M&A-markt zich in 2022 heeft gedragen”, zegt Mathieu Luypaert, Professor Corporate Finance en Mergers & Acquisitions aan Vlerick Business School. Hij voerde deze studie samen uit met Doctoraal Onderzoeker Gianni Spolverato en onderzoeksmedewerker Tom Floru.  “Om te begrijpen hoe dat komt, is het nodig om in detail te kijken naar de types van deals die zijn gesloten. Daar stellen we zeer uitgesproken resultaten vast.”

Kleine deals tonen de meeste veerkracht

Als we de evolutie per groottecategorie bekijken, dan toont de markt meer veerkracht in het kleinste dealsegment. Voor transacties met een waarde van minder dan 5 miljoen euro meldt twee op de drie respondenten dat de transactieactiviteit stabiel is gebleven of zelfs is toegenomen sinds 2021. In het middelgrote segment (5 tot 50 miljoen euro) meldt bijna de helft een verminderde activiteit. Dit percentage loopt zelfs op tot 54% voor deals van meer dan 50 miljoen euro. “Een echte verrassing is dat niet, onze M&A Monitor van vorig jaar voorzag reeds dat de wereldwijde economische neergang vooral de grotere dealsegmenten zou treffen”, stelt Mathieu Luypaert.

Veel kleintjes maken groot

De interesse van de markten voor kleinere deals is geen verrassing en past volgens experts perfect in de visie van bedrijven met een doorgedreven M&A-beleid. “De toename van kleinere deals is ook te verklaren door een toegenomen focus op transacties met onderdelen van een bedrijf”, verklaart Mieke Van Oostende, Senior Partner McKinsey & Company en keynote speaker tijdens de presentatie van de M&A Monitor 2023. “Overnemers willen hun portfolio optimaliseren en komen daarvoor terecht bij kleinere deals. Maar er is meer. You cannot shrink to glory en dan blijft de niet-organische groei via M&A belangrijk. De bedrijven met een echte M&A-strategie doen drie, vier of vijf transacties per jaar. Vijf kleinere deals vertegenwoordigen samen nog steeds een belangrijk deel van de bedrijfswaarde.”

Behoudsgezinde private equity

Een tweede opvallende vaststelling uit de analyse van de M&A-activiteit in 2022 deden de onderzoekers van Vlerick Business School bij de vergelijking van de strategische en de financiële kopers (zoals private equity spelers). Uit de cijfers blijkt dat 46% van de financiële spelers een afname van de dealactiviteit meldde. Bij de strategische kopers gaat het om slechts 35%, terwijl 32% van hen ook een toegenomen overnameactiviteit rapporteert. Bij de financiële kopers is dat slechts 24%. “Onze resultaten bevestigen academisch onderzoek, waaruit blijkt dat financiële kopers de neiging hebben marktaandeel te verliezen in perioden van hoge rente, omdat ze voor de financiering van transacties een groter beroep doen op schulden”, verklaart Mathieu Luypaert.

Droog kruit

Luypaert laat echter niet na om een kritische noot te plaatsen bij die wetenschappelijk onderbouwde vaststelling over de reflex naar schuldfinanciering. “Het blijft toch een vreemd fenomeen, want als de rentevoeten stijgen, dan zou je toch verwachten dat deze financiële kopers net meer gebruik gaan maken van hun cashreserves?” Yves Slachmuylders, Partner bij McKinsey & Company geeft hem geen ongelijk en verklaart het fenomeen vanuit de invloed van de economische omgevingsfactoren. “De markt heeft inderdaad nog een grote hoeveelheid droog kruit ter beschikking en de bereidheid van de banken om financiering te verschaffen was in 2022 behoorlijk ingewikkeld. De private equity fondsen zijn terughoudender geworden en bovendien zagen we in 2022 een mismatch tussen de verwachtingen van verkopers op vlak van waardering en de nieuwe realiteit van een verstoorde omgeving met onduidelijke economische vooruitzichten. Veel deals werden getest op de markt, maar kwamen nooit echt in een verkoopproces. De private equity fondsen blijven de markt aftasten, maar we verwachten dat de activiteit zal toenemen. Hetzij in de tweede helft van dit jaar, hetzij begin volgend jaar. En op dat moment zal het droog kruit wel degelijk gaan slinken.”

Gemiddelde multiple blijft op recordhoogte

Vanuit de rol van de waarderingen die Yves Slachmuylders aanhaalt, is het interessant om te kijken naar de resultaten van de M&A Monitor 2023. De vorige editie leverde voor de waarderingen immers een recordniveau op. Gemiddeld werd toen 6,7 keer de EBITDA-waarde (de operationele kasstroom) betaald voor de overname van een bedrijf in alle groottesegmenten. Voor 2022 varieerde de gemiddelde EV/EBITDA-multiple van de deals waarbij de respondenten betrokken waren van 5,0 voor het kleinste dealsegment tot 9,1 voor het grootste dealsegment (boven 100 miljoen euro). Ondanks de sombere economische omstandigheden bleef de gemiddelde multiple in alle sectoren stabiel op 6,7.
Dat is een bevestiging van de recordhoogte ten opzichte van het begin van de metingen in 2013. Toch nuanceert Mathieu Luypaert het cijfer. “De stabiele waarderingen gelden vooral voor de kleinere transacties. We zien een kleine correctie in multiples voor het segment met de grootste omvang. Dat is logisch omdat dergelijke transacties grotere bedragen aan externe schuldfinanciering vereisen. Bovendien zijn bij dergelijke transacties vaak multinationale organisaties betrokken. Net zij zijn gevoeliger voor de geopolitieke spanningen en macro-economische factoren zoals inflatie en wisselkoersen.”

Druk op grotere deals is een blijver

De verwachtingen voor 2023 liggen in de lijn van de tendensen die de M&A Monitor voor 2022 vaststelde. De bevraagde experts zien voor het lopende jaar opnieuw positieve signalen voor de kleinere deals, omdat ze minder afhankelijk zijn van externe financiering. Meer dan de helft van de respondenten voorziet daarentegen dat de M&A-activiteit in 2023 afneemt in de twee segmenten boven de drempel van 20 miljoen euro. Opvallend is ook dat 36% van de respondenten een aanzienlijke toename verwacht van toekomstige fusies en overnames voor strategische kopers. De stijging die Yves Slachmuylders bij de financiële kopers verwacht, ziet slechts 24% van de respondenten al aankomen. “In het algemeen sluiten deze resultaten aan bij de verwachting dat het onwaarschijnlijk is dat de rente op korte termijn zal dalen,” besluit Mathieu Luypaert, “waardoor de druk met name op de grotere deals zal blijven bestaan.”

Download de volledige M&A Monitor hier.