Componeren met data: FP&A als katalysator van strategische vooruitgang

Op de CFO Day 2025 faciliteerden softwareontwikkelaar Farseer en financiële matchmaker Ufinity een rondetafel over FP&A, financiële planning en analyse. De discussie leidde de deelnemers langsheen klemtonen als reflectie, strategie en datakwaliteit, en landde – hoe kan het ook anders – op de meerwaarde van AI in dit verhaal.

Er mag geen twijfel over bestaan: in onvoorspelbare, disruptieve tijden wint financial planning & analysis (FP&A) sterk aan belang en zijn finance-professionals dringend op zoek naar handvatten om hun budgetteringsoefeningen op een juiste manier vorm te geven.
Hoewel een uitgebreide voorstellingsronde er logischerwijs niet in zat, kregen alle tafelgasten wel de kans om uit te leggen of en hoe ze FP&A integreren in hun werking. Wat meteen heel wat boeiend gepingpong uitlokte, met dank aan de rake vragen van de moderator en van de specialisten van Farseer, maar ook van de deelnemers aan elkaar.

De nieuwe realiteit van financiële planning

Ondanks de duidelijke verschillen in FP&A-maturiteit aan tafel, legde de openingsfase van het gesprek meteen een aantal rode draden bloot. Zo beaamde iedereen dat de budgetten tegenwoordig alsmaar sneller gedateerd raken. De randvoorwaarden van financiële planning evolueren continu en de snelheid van verandering lijkt geen sector onberoerd te laten. Wat tegelijk een context is die smeekt om toekomstvoorspellingen die steek houden. “Te weten komen wat anno 2025 de juiste methoden zijn om aan financiële planning en analyse te doen, daarom zit ik hier vandaag aan tafel.”

Uitdagend blijkt alleszins de zoektocht naar een adequaat – nieuw – evenwicht tussen actual data en forecasted data. “Er bestaat geen heilige graal van budgettering”, liet de FP&A-expert van een bedrijf uit de HR-sector de hoop op een gouden formule meteen als sneeuw voor de zon verdwijnen. “Het is zaak om de basics op orde te krijgen, targets te definiëren en van daaruit verder te werken.”

Een andere cruciale balans is die tussen diepgang en pragmatisme. Want hoewel niemand ontkende dat een gedetailleerd jaarbudget of zelfs tienjaarbudget een geruststellende kapstok vormt, is het nog maar de vraag in welke mate zulke documenten in het huidige tijdsgewricht nog waarde hebben – laat staan die voor een langere periode behouden. “Dat heeft ons in het verleden veel tijdverlies gekost”, zei een CFO uit de voedingsindustrie. “Hoe verder je vooruitkijkt, hoe meer high-level de planning. Beperk je tot een afgelijnde selectie belangrijke KPI’s.”

Bottom-up, vanuit de business units

Data is een sleutelwoord in FP&A. Of je nu met fixed of rolling forecasts werkt en of de jaarplannen nu wel of niet tot in het kleinste detail op papier staan, altijd vragen dit soort oefeningen gedegen input. Maar zijn het de finance-mensen zelf die hiervoor instaan of moeten de business units hen toch eerst de nodige documentatie aanreiken? “Met een top-down-aanpak ga je voorbij aan de ultieme doelstelling van financiële planning: reflectie, en zo samen een toekomstpad uittekenen dat het bedrijf vooruithelpt”, deelde een specialist uit de consultancywereld zijn breed gedragen kijk op de zaak. FP&A staat of valt met goede inzichten vanuit het hart van de organisatie “en daar is positieve dialoog voor nodig”.

Zo’n proces is niet zonder spanningen – “maar dat is niet per se iets negatiefs, het is belangrijk om elkaar te challengen”, aldus de deelnemer van de HR-dienstverlener – en gaat gepaard met een zeker prijskaartje – “ook dit is niet negatief, het is een investering en geen kost”.

Budgettering als strategisch kompas

Matija Nakic, CEO van Farseer, gaf hierbij een praktische tip mee. “Bij wijze van vertrekpunt vraag ik iedereen binnen de organisatie om eens grondig te reflecteren en een concreet essay te schrijven. Op welke KPI’s scoorden we goed, op welke niet? Wat moet anders volgend jaar? Welke strategische projecten staan er op de agenda? Zo ontstaan de fundamenten om – na meerdere iteraties – tot het budget te komen. Wat inderdaad z’n tijd vraagt, maar absoluut een gezond proces is.”

De tafelgasten kwamen gezamenlijk tot de conclusie dat budgettering meer is dan het becijferen van een bedrijfsstrategie. Als een onderneming FP&A op de juiste manier aanvliegt, komen inzichten boven water die de strategische koers letterlijk mee uitzetten. Vanuit dat besef deelde de CFO van een tapijtfabrikant nog een interessante oefening met de groep. “Wat zou je doen met een ongelimiteerd budget? Die vraag helpt om out of the box te denken en roept heel wat creatieve ideeën op. Zo ontstaat een bredere discussie, waarbij het budget als platform geldt om de toekomst van het bedrijf vorm te geven.” Wat natuurlijk helemaal in lijn ligt met het idee van de FP&A-specialist als strategische businesspartner, een nieuwe rol die tijdens het gesprek meermaals terugkeerde.

Drempels verlagen met FP&A-software op maat

De meerwaarde van FP&A staat buiten kijf, maar toch zijn er nog altijd heel wat organisaties die er weinig of geen aandacht aan besteden. “Hoe komt dat?”, vroeg de moderator zich terecht af. “Zijn er nog redenen, naast de negatieve perceptie rond de kosten en de tijd die het vraagt?”
Dat het – meer dan ooit – zeer moeilijk is om de toekomst te voorspellen, blijft naar verluidt een niet te onderschatten drempel. Daarnaast creëren veel eerste ervaringen met FP&A onnodige frustraties. “De resultaten zijn vaak ondermaats, maar dat valt doorgaans toe te schrijven aan een ondoordachte aanpak, een gebrek aan eenduidige definities van KPI’s of onvoldoende aandacht voor datakwaliteit.” Data cleaning en een gedegen datawoordenboek zijn een must.

Al kan het probleem ook buiten finance liggen. “Bij heel wat van onze klanten zien we dat sommige andere teams – ik denk in de eerste plaats aan sales – niet staan te springen om veel tijd te besteden aan het invoeren van data. Data die nochtans essentieel zijn om de geïmplementeerde FP&A-tools ten volle te benutten.”
Net daarom doet softwareontwikkelaar Farseer er alles aan om het gebruikers zo gemakkelijk mogelijk te maken, bijvoorbeeld via overzichtelijke dashboards en hulpvaardige AI-assistenten. “Wij geloven dat als je vuur wil maken, je mensen niet enkel hout moet geven maar ook een lucifer.”

Excel?

Want vergis je niet, FP&A is allesbehalve een eenmalige oefening. Disruptieve geopolitieke, regelgevende, economische of technologische ontwikkelingen kunnen op elk moment aanpassingen vergen in de scenario’s en budgetten. Daar komen enorme hoeveelheden externe maar ook interne data bij kijken, die idealiter op een minstens deels geautomatiseerde manier worden verwerkt.

Ziedaar het belang van FP&A-software op maat. Een landschap waarin Farseer zich als een voortrekker positioneert, maar desondanks één grote naam vóór zich moet dulden. Good old Excel. Ook aan tafel in Domein Kattebroek gingen veel handen de lucht in toen de gasten gevraagd werd of ze dit programma gebruiken voor FP&A.
“Excel is flexibel”, beschreef een CFO uit de gespecialiseerde retail de voor hem grootste troef van de gekende tool uit de Microsoft-stal. “We kunnen er op een pragmatische manier mee aan de slag.” “Ik kon er vrij vlot een eigen PF&A-model in uitbouwen”, pikte een peer in. Al erkenden de deelnemers tegelijk dat Excel tegen bepaalde grenzen botst. “Als je met een gering aantal sleutelassumpties en drivers kan werken, vormt het een solide basis, maar grote of complexe organisaties hebben allicht meer gevorderde noden.”

AI

In een context van automatisering en gevorderde patroonherkenning en toekomstvoorspellingen, verbaast het niet dat ook in dit gesprek de term AI viel. De CFO van een inspectiedienst in de leasingsector ziet met name grote troeven in het forecasting-luik en het continu bijsturen van de scenario’s. “Met behulp van AI kan de software correlaties opdiepen waar niemand zelf al bij stilstond”, vulde iemand aan. En ook bij Farseer zetten ze er voluit op in: “Terwijl de financiële planning zo een rijk live document wordt, hebben de menselijke specialisten net meer tijd om strategisch businesswerk te verrichten – de essentie van FP&A. Onze voorspelling: binnen twee à drie jaar is het meeste manuele werk weggevallen.”

Velen experimenteren al met artificiële intelligentie, zonder hun waakzaamheid voor de datakwaliteit echter te laten varen. Dat ervaart ook Ine Meeussen bij de organisaties die ze met Ufinity ondersteunt, zo vertelde ze. Wel gaf ze in dit kader nog een fundamentele bedenking mee: “Waarom ligt de verantwoordelijkheid voor data cleaning altijd bij de controllers of analisten? Iédereen binnen een bedrijf heeft hierin een rol te spelen.”

Deze rondetafel werd mee mogelijk gemaakt dankzij Farseer en Ufinity, partners van de CFO Day 2025.