‘Een voorkomen gevecht is een gewonnen gevecht’

Door films als ‘The Bourne Identity’ en ‘John Wick’ is de gevechtssport Krav Maga populair geworden. Krav Maga is veel meer dan een robbertje vechten, het is in essentie een levensstijl en een filosofie. Eentje waar ook leidinggevenden hun voordeel mee kunnen doen. Instructeur Johnny Waterschoot legde op het Executive Forum uit hoe we de principes in de praktijk kunnen brengen.

De presentatie die Johnny meebracht, was geen statische uiteenzetting maar zat vol met praktische oefeningen, al was het absoluut niet de bedoeling dat de toehoorders met elkaar op de vuist zouden gaan. Wel moesten ze bijvoorbeeld mekaar tien seconden aankijken, zich omdraaien en dan iets aan hun uiterlijk veranderen. Aan de andere deelnemers om erachter te komen wat er precies veranderd was. Of zich aan een wildvreemde voorstellen, om daarna te kijken hoeveel die van dat verhaal onthouden had.

“Op die manier leert u bewust observeren wat er rondom u gebeurt, welke zaken veranderen en hoe u erop kunt anticiperen”, aldus Johnny. “Dat zijn vragen die we ons ook in het bedrijfsleven elke dag moeten stellen. Wie zijn mijn concurrenten? Hoe verandert mijn markt? En waar moet ik naartoe om gevaarlijke situaties te vermijden?”

Basketbalring

Die verandering zit hem vaak in kleine, subtiele zaken die haast ongemerkt verschuiven, zegt de instructeur. Daarom is het belangrijk om voortdurend uw voelsprieten uit te steken. Om dit aan te tonen, kregen de deelnemers een filmpje te zien waarin mensen een basketbal naar elkaar toe gooien. Meestal is de aandacht daar zodanig op gefocust dat niemand merkt dat in het midden van het filmpje de basketbalring plots verdwijnt. “Selectieve aandacht is zeer des mensen, maar het zorgt voor een blinde vlek. Ziet u wat er op u afkomt? Als een topmedewerker ontslag geeft, is dat vaak een ramp voor het bedrijf, maar heel vaak heeft het management maandenlang alle subtiele signalen over het hoofd gezien.”

Waterschoot schreef enkele jaren geleden zelfs een boek over hoe managers en bedrijfsleiders de principes van Krav Maga kunnen inzetten, samen met ex-Neuhaus-CEO Ignace Van Doorselaer, die de sport jarenlang beoefende. Een van de principes die daarin aan bod komt, is het ‘denken in zones’. In een witte zone is een persoon die Krav Maga doet volledig relaxed. Hij of zij voelt geen enkele dreiging. In een gele zone is de persoon al iets meer op zijn hoede, bijvoorbeeld als hij of zij een donkere parkeergarage binnengaat. Stapt iemand de garage binnen die de persoon geen goed gevoel geeft, dan belanden we in de oranje zone. Rood is wanneer die persoon op hem/haar afstapt. Misschien gewoon om de weg te vragen, maar innerlijk gaan dan al alle alarmbellen af. Zwart is een concrete dreiging: de persoon pakt een mes en valt aan. In business is een zwarte situatie een topmanager die zijn ontslag geeft. De kunst is dus om het nooit tot een zwarte situatie te laten komen, maar om de problemen aan te pakken wanneer ze nog beheersbaar zijn.

In tegenstelling tot wat buitenstaanders vaak denken, zit dus niet elke Krav Maga-beoefenaar met verrukking op een gevecht te wachten, integendeel zelfs. “Een voorkomen gevecht is een gewonnen gevecht”, zegt Johnny Waterschoot. “Elke gevaarlijke situatie heeft een tijdslijn en hoe sneller je de situatie kunt de-escaleren, hoe kleiner de aangerichte schade. Een gevecht vermijden of simpelweg gaan lopen, is bijna altijd de beste oplossing. Soms is dat echter niet mogelijk, omdat je het gevecht niet zag aankomen of omdat er geen mogelijkheid is om weg te lopen. Op dat moment heb je de tijd niet om lang na te denken. In business is het ook zo: soms kom je in een situatie terecht waarin je je moet afvragen of je een bepaalde confrontatie wilt aangaan. Eerst probeer je afstand te nemen of je stem te verheffen, maar als de andere aanvalt, moet je reageren.”

Amygdala

Waterschoot ging ook in op welke lichamelijke processen er allemaal plaatsvinden wanneer er toch een gevecht uitbreekt. De angst die we daarbij voelen, is een van de sterkste motivatoren die we als mens hebben. Zodra we begrijpen wat die angst is, kunnen we deze gebruiken. “Je hart begint bloed rond te pompen, waardoor je spieren meer kracht krijgen. Dat laat niet alleen toe om een betere aanval op te zetten, maar ook om sneller weg te lopen. De fijne aders aan het einde van je ledematen worden afgesloten, wat resulteert in minder bloedverlies als je gewond raakt. Je pupillen vernauwen en je raakt in een soort tunnelvisie, je spijsvertering stopt waardoor je een droge mond krijgt. Sommige mensen raken in een soort ontkenningsfase. Dit alles gebeurt om geen energie te verspillen aan functies die op dat moment nutteloos zijn, maar om het lichaam de kracht te geven om alles aan een doel te wijden: overleving.”

Belangrijk daarbij is om goed voor ogen te houden wat de missie is. “Voor ons persoonlijk is dat duidelijk: zonder kleerscheuren thuiskomen. Voor een bedrijf verschilt dat niet veel. Probeer die missie dus tot een goed einde te brengen, zelfs door te vluchten: de missie is dan honderd procent geslaagd.”

Uithalen

Zelfverdediging en blijvende schade vermijden, moeten steeds de uitgangspunten zijn maar als het gevecht onvermijdbaar is, mag u op het juiste moment ook niet bang zijn om uit te halen, aldus nog Johnny. Ondanks het feit dat we als mensen geprogrammeerd zijn om onze soortgenoten geen pijn te doen, kunt u uzelf niet eeuwig verdedigen. Soms moet u de bron van het kwaad durven uitschakelen, als er geen andere optie meer overblijft.