‘Je moet ook lol hebben tijdens het uitwerken van een project’

Tijd, doorzettingsvermogen en een gezamenlijk doel. Deze zijn voor Philippe Schoonejans, Belgische projectmanager bij de ruimtevaartorganisatie ESA, onmisbaar. Beter dan eender wie weet hij hoe onmogelijke projecten toch te realiseren zijn.

Na dertig jaar is het volgend voorjaar eindelijk zover. Dan ziet Philippe Schoonejans, de Belg die projectmanager is voor drie robotprojecten van de ESA, zijn robotarm in de ruimte aan het werk. “Als alles goed gaat, want het blijft spannend”, vertelt Philippe in de aanloop naar zijn keynote op het Executive Forum van 17 november.

Ook spannend en uiterst ingewikkeld zijn zijn andere ruimtevaartprojecten. Zo werkt Philippe vandaag aan de Europees-Amerikaanse Mars­missie die tussen 2028 en 2031 de bodemstalen op Mars ophaalt. Als er ooit samples van de Marsbodem op aarde geraken, hebben we dat onder meer te danken aan het enorme doorzettingsvermogen van deze Belg.

Wat is je grootste uitdaging in dit Mars-project?

Philippe Schoonejans: “Het grootste probleem is om de tientallen betrokken partijen op één lijn te krijgen. We spreken over internationale samenwerking die behoorlijk ingewikkeld is. Het zijn acht deelprojecten die perfect in elkaar moeten passen. Samen kosten ze 6 tot 8 miljard euro. De politiek is betrokken en de vereisten veranderen omdat de wereld enorm verandert tijdens de duur van een project.”

“We discussiëren nu eindeloos over de afmetingen van de flesjes waarin bodemstoffen van Mars worden opgeslagen, over de tussenruimte bij het stapelen, over hoe de flesjes op te pakken en in een kleine raket op te bergen, enzovoort.”

Je robotarm voor het ISS was een project van 30 jaar. Wat is nodig om zo’n project te laten slagen?

Philippe Schoonejans: “Tijd, doorzettingsvermogen en een gezamenlijk doel. Deze drie zijn onmisbaar. ‘Zonder je doorzettingsvermogen zou het nooit gelukt zijn en zouden honderden miljoenen euro’s weggegooid zijn geweest’, werd me onlangs lof toegezwaaid. Tegelijkertijd mag je werkplezier niet enkel van dit doel afhangen. Als je werkt om over tien jaar een mogelijk resultaat te zien, dan haal je het niet.
Je moet het werk leuk vinden op het moment dat je het doet. Ik haal mijn plezier vooral uit het samen nieuwe ruimtemissies bedenken, hiervoor de lidstaten overtuigen om er geld in te stoppen, ze technologisch realiseren… en erover vertellen.”

Wat kunnen executives van je opsteken?

Philippe Schoonejans: “Ik toon hen heel eenvoudig de enorme complexiteit van ons werk en onze projecten. Net zoals ik dat vaak op radio en televisie doe. We moeten iets ontwerpen dat niets mag wegen, geen stroom mag verbruiken, blijft werken onder extreme temperaturen in een stofrijke omgeving met kosmische straling. Hoe we daarin slagen, hoe we dat aanpakken met zoveel verschillende spelers is behoorlijk boeiend.”

Hoe graag zou je zelf naar de ruimte reizen?

Philippe Schoonejans: “Een korte missie tot maximum een half jaar in het ISS lijkt me heel leuk. Maar voor de ruimtemissie naar Mars bedank ik. Het is verschrikkelijk vervelend om anderhalf jaar met vier in een ruimtecapsule te zitten. Daarvoor zijn andere kandidaten te over. Onlangs zocht de ESA vier tot zes nieuwe astronauten. Er stelden zich 23.000 mensen kandidaat, waarvan er ongetwijfeld duizenden een bijzonder geschikt profiel hebben.”

Je gaat met pensioen in 2024 of 2026. Hoe geef je je kennis door?

Philippe Schoonejans: “In mijn carrière was ik ook met kennisborging bezig. Hiervoor hebben we allerlei systemen en databases proberen te ontwikkelen. Maar deze werkten niet, omdat mensen niet de tijd nemen om in een database naar antwoorden te zoeken. Daarom geloof ik meer in het opzetten van een goede structuur die vertelt wie je moet bellen. Zit je met een probleem? Dan moet je rondvragen naar iemand die dat probleem ooit al heeft opgelost. Bel hem of haar. Ook on-the-job training is essentieel.
Veel specialisten blijven nog met ESA verbonden na hun pensioen. We kunnen hen altijd bellen. Zelf zal ik ook nog lang beschikbaar blijven. Het is fijn om je kennis te kunnen doorgeven.”

Wie is Philippe Schoonejans

• Philippe Schoonejans (60) is kernfysicus
• Werkt sinds 1986 in de ruimtevaartsector
• Sinds 1991 verantwoordelijk bij ESA voor de robotica voor de bemande ruimtevaart
• Teamleider en projectmanager voor het ESA-NASA-programma dat bodemstalen van Mars terug naar de aarde wil brengen
• Projectverantwoordelijke voor de robotarm die momenteel gemonteerd wordt aan het ISS
• Populair spreker over ruimtevaart op radio en televisie

Philippe opent met zijn keynote het Executive Forum op 17 november. Het thema van deze conferentie is ‘the overview effect’, ofwel het gevoel van verbondenheid met de aarde dat astronauten ervaren als ze onze planeet vanop afstand zien. Philippe zal ons een kijkje achter de schermen gunnen van hoe het eraan toegaat in de ruimtevaart. Benieuwd? Inschrijven kan nog!