‘We hebben er alle belang bij om duurzame leiderschapsontwikkeling te waarderen als een noodzaak’

Duurzaamheid en coaching. Twee begrippen waar de gemiddelde bedrijfsleider iets rechter bij gaat zitten. Pascale Perard, voorzitter van de International Coaching Federation (ICF) en certified coach, combineert beide in haar nieuw initiatief Seat 14B: sustainable leadership coaching. Hoe kan coaching helpen bij het realiseren van duurzaamheidsdoelen?

Duurzaamheid wordt hét topic van de komende jaren, of het nu vanuit ESG, SDG, CSRD of een andere afkorting zal vertrekken. Bedrijven, leiders, mensen moeten mee. Met de nadruk op ‘moeten’. Duurzaamheid voelt nog heel erg als ‘moeten’, merkte Pascale Perard in haar praktijk Alexo Coaching. “Nog heel wat bedrijfsleiders worstelen met de onbewuste vooronderstellingen die met duurzaamheid samenhangen”, merkt ze op. “Die hebben een impact op het uitwerken van het duurzaamheidsbeleid binnen een organisatie, in de vorm van zichtbare en onzichtbare obstakels.”

Hoe word je een sustainable leader, in beide betekenissen van het woord? Hoe word je een leider die zowel op lange termijn kan kijken, als iemand die van de wereld een betere plek helpt maken? Pascale Perard wilde deze vraagstukken onderzoeken en ging studeren (‘Business Sustainability Management’ bij Cambridge Institute for Sustainability Leadership (CISL) en het programma ‘Transforming to Sustainable Business’ bij Vlerick Business School), maakte een ge-wel-dig verhaal mee, en startte vervolgens een nieuw initiatief met de naam Seat 14B.

Wat is het ge-wel-dig verhaal van Seat 14B? 

Pascale: “In mei vloog ik na een ICF Leadership Forum in Athene terug naar Brussel op stoel 14B, gesandwicht tussen een koppel dat bewust ticket 14A en 14C geboekt had. Mijnheer zat graag bij het raam, mevrouw liever aan het gangpad. Het koppel praatte geregeld over mij heen alsof ik niet bestond. Het voelde heel vreemd en ongemakkelijk, en ze bleken niet open te staan voor dialoog. Maar een half uur voor de landing kondigde de piloot plots aan dat er een loting plaatsvond voor de verjaardag van de vliegtuigmaatschappij, en dat stoel 14B een reis gewonnen had voor twee personen, met bestemming naar keuze! Terwijl de crew me feliciteerde, en het heel stil bleef op stoel 14A en 14C, dacht ik aan het systemische uitgangspunt dat ik met mijn coachees vaak onder de loep neem. Een van de leidende principes is dat een systeem altijd naar balans zoekt, hoe groot of hoe klein het ook is. Ik koos er ter plekke voor om deze gebeurtenis als een teken te beschouwen.”

Waarom kunnen we allemaal een stoel 14B gebruiken?  

Pascale: “We maken allemaal deel uit van systemen: individueel, economisch, sociaal, geopolitiek, klimatologisch. Elk systeem zoekt volgens een welbepaalde rangorde naar een nieuwe balans als het uit evenwicht gebracht wordt. Daar komt ook bij dat systemen onderling met elkaar verbonden zijn. Duurzaamheidsbeleid is een breed vraagstuk, dat je alleen maar kan aanpakken als je het grotere geheel ziet en alle stakeholders erin betrekt.”

Hoe helpt coaching daarbij? 

Pascale: “Coaching helpt mensen om hun plaats te zien binnen een groter geheel. Goed leiderschap vertrekt vanuit een goede connectie met jezelf, jezelf een legitieme plek toe-eigenen om van daaruit te connecteren met de ander en met de organisatie. Het helpt bij het leren navigeren in complexe en veranderlijke contexten. Coaching ondersteunt o.a. het ontwikkelen van communicatievaardigheden, conflictmanagement en negotiatievaardigheden vanuit authenticiteit. Sustainability coaching gaat nog een stap verder, en ondersteunt bij het creëren van leiderschapsvaardigheden die daarenboven ook oog hebben voor de planeet en de toekomst van onze kinderen. Ik ben ervan overtuigd dat deze leiderschapsstijl ook welzijn op de werkvloer, retentie en werving positief beïnvloedt. Dat zijn grote uitdagingen in veel organisaties vandaag.”

Hoe omschrijf je sustainability leadership in een pitch? 

Pascale: “Mijn definitie (die overigens in voortdurende evolutie is): leiden vanuit essentie en zingeving, zodat je anderen intrinsiek gemotiveerd krijgt om er samen een betere wereld van te maken. En het durven in vraag stellen van het huidige paradigma van lineaire economische groei.”

Waarom worstelen bedrijfsleiders met het thema?

Pascale: “Het valt niet te ontkennen dat de context van CSRD investeringen vergt. Maar het zijn niet alleen bedrijfsleiders die worstelen met het thema. Je voelt dat we als samenleving onder druk staan en dat we niet weten hoe we dit moeten aanpakken. We hebben nood aan leiderschap waarbij het oké is als we niet meteen oplossingen zien en waarin we openstaan voor collectieve wijsheid. Dat vraagt allereerst oké te zijn met jezelf als leider in een complexe context en beschikken over doorgedreven luistervaardigheden en nieuwsgierigheid. We hebben immers steeds minder pasklare antwoorden.”

Wat zijn de obstakels? 

Pascale: “De obstakels in de ontwikkeling van persoonlijk leiderschap zijn voor iedereen anders. Coaching nodigt uit om een oncomfortabele stap terug te zetten en om de dingen vanuit een ander perspectief waar te nemen. Wij stellen als coach vragen die vaak onzichtbare patronen en blinde vlekken aan de oppervlakte brengen. Eenmaal een denkwijze bloot ligt, kan je ze objectief onder de loep nemen en bewust kiezen of je het patroon wil behouden of wijzigen. Het mooie aan het overwinnen van obstakels is dat het vaak heel natuurlijk voelt om een nieuwe weg in te slaan. Er gaat ook heel wat opluchting mee gepaard, en er komt veel energie vrij die je als leider kan gebruiken om verandering te begeleiden binnen een organisatie.”

Het woord van deze tijd is ‘impact’. Hoe maak je als duurzame leider impact? 

Pascale: “De klimaatcrisis is zo groots en breed dat het als individu onmogelijk lijkt om er echt impact op te hebben. Daarenboven spelen er nog vele andere belangrijke aspecten dan klimaatverandering mee in duurzaamheidsbeleid. En het is ook niet aan het individu om de wereld te veranderen. Feit is dat we grotendeels de connectie zijn verloren met onszelf, met de ander, met de natuur en met de toekomst. Dé allereerste stap is dus verbinden met onszelf, want het individuele systeem is verbonden met grotere systemen zoals een organisatie, een maatschappij, onze planeet. Ik geloof dat als we onszelf als mens ontplooien, we anders staan in relatie tot de ander en tot de omgeving. Dat is een verandering en transformatie die we zelf in de hand hebben.”

Is jouw coaching veranderd onder invloed van deze opleiding?

Pascale: “Cambridge CISL heeft me een schat aan kennis bijgebracht over het brede spectrum van ESG en sustainability én heeft mijn visie over de kracht en waarde van coaching alleen maar versterkt. Als certified coach en voorzitter van de Belgische chapter van ICF (International Coaching Federation, de grootste organisatie wereldwijd voor coaching), volg ik de strikte ICF Code of Ethics en beoefen ik de acht ICF kerncompetenties. Een van die competenties is het kunnen stellen van thought provoking questions vanuit het ‘niet weten’ en vanuit oordeelloze nieuwsgierigheid. Binnen de duurzaamheidsopleidingen en reflectiemomenten was er ruimte om de linken tussen duurzaamheidsdenken en coaching verder uit te diepen. Ook de interactie met collega-coaches heeft me geholpen bij het opzetten van Seat 14B, dat een mix van coaching en consultancy aanbiedt. De vreemde plek in het vliegtuig en de gratis tickets betekenden het extra duwtje in de rug.”

ICF is sponsor van het Executive Forum. Ontmoet Pascale op 25 september in het Kasteel van Brasschaat.