De trends in finance voor 2023

Wat zijn de trends en ontwikkelingen binnen finance waar CFO’s rekening mee moeten houden in 2023?
Alles heeft een prijs. Maar het is aan finance om bij te houden hoe hoog die prijs is – en wat dat voor de boekhouding betekent. Dat is makkelijk gezegd, maar in deze turbulente tijden minder makkelijk gedaan. Waar beweegt de wereld zich heen en wat kunt u in die context doen als CFO?

Wie dacht rustig de langetermijngevolgen van de coronacrisis in kaart te kunnen brengen, kwam van een koude kermis thuis. De oorlog in Oekraïne, hogere rentes, stijgende kosten door inflatie en een flinke energiecrisis dienden zich aan. Daar komt nog eens bij dat het steeds moeilijker wordt om personeel te vinden. Deze talent challenge, waar we al langer mee te maken hadden, houdt nog altijd aan.

Als verantwoordelijke voor de financiële zaken van een bedrijf volstaat het niet meer om louter te reageren, maar dient u  proactief te zijn. Daarom is het bij het begin van 2023 goed om als CFO deze vragen te stellen: welke uitdagingen gaan in 2023 een rol spelen voor mijn finance organisatie? En – minstens zo belangrijk – wat zijn trends en ontwikkelingen waar mijn bedrijf op in kan spelen om koers te houden in zwaar weer? Hieronder alvast enkele suggesties.

Trend 1: embedded finance & alternatieve financiering

Embedded finance is de integratie van financiële diensten in de producten of diensten van niet-financiële instellingen. Een voorbeeld van embedded finance is Buy now, pay later (BNPL). In de B2C-wereld is BNPL al een tijd een begrip, met name in de e-commerce: wie kent ‘koop nu en betaal later’ niet? Maar BNPL is een betaalvorm die blijft groeien – en in 2023 ook in de B2B-markt steeds meer vaste voet aan de grond krijgt.

Door het integreren van meerdere financiële diensten in een product of dienst vergroot je het betaalgemak voor zowel potentiële als bestaande klanten. Enerzijds kunnen potentiële klanten sneller tot een aankoop overgaan, aangezien er voor de aankoop geen tussenkomst van een andere partij (bank) nodig is. Anderzijds breidt de integratie van financiële diensten het betaalaanbod voor bestaande klanten uit, wat de tevredenheid en loyaliteit van bestaande klanten kan verhogen. Kortom, een win-win voor elke organisatie.

Alternatieve financiering

Strenge regulering en een hoge mate van risicoaversie maakt het bij traditionele banken moeilijker om op korte termijn aan leningen te komen. Ook kunnen veranderende wet- en regelgeving een zodanig risico vormen voor bedrijven dat banken niet zomaar meer een lening verstrekken. Iets waar in tijden van crisis juist meer behoefte aan is. Waar banken kortetermijnkredieten niet snel verstrekken, doen alternatieve kredietverstrekkers dat wel.

Steeds meer bedrijven kijken daarom naar alternatieve vormen van financiering voor hun bedrijf, ook wel alternative financing genoemd. Deze kredieten worden vaak verleend tegen lagere kosten, kunnen sneller worden verstrekt of kennen soepelere voorwaarden. Denk aan crowdfunding, peer-to-peer kredieten of leasing.

Trend 2: ESG – Environmental, Social & Governance

Met de introductie van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) door de Europese Unie (april 2021) is ESG (Environmental, Social & Governance) nog hoger op de agenda van bedrijven komen te staan. De CSRD verplicht grote bedrijven vanaf 2024 te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Het doel van deze nieuwe richtlijn is om transparantie van bedrijven rondom duurzaamheid te vergroten, waardoor belanghebbenden in staat zijn om niet-financiële activiteiten van grote bedrijven te beoordelen.

De CSRD schrijft een eenduidige verslaggevingsstandaard voor, die duidelijk maakt op welke manier bedrijven over niet-financiële informatie moeten rapporteren. Deze CSRD-richtlijnen zullen in 2024 als eerste gelden voor bedrijven die vallen onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD). In 2025 zijn grote bedrijven die nog niet onder de NFRD vallen aan de beurt. De NFRD is ingevoerd in 2018 voor alle EU-lidstaten en bevat net als de CSRD richtlijnen voor de documentatie van niet-financiële gegevens. De CSRD wordt gezien als de vervanger van de NFRD, met extra focus op duurzaamheidsrapportage.

Bedrijven en met name financiële afdelingen zullen in 2023 al de nodige voorbereidingen moeten treffen om binnen de vastgestelde termijn aan deze richtlijn te voldoen. Waar sommige bedrijven hun activiteiten op het gebied van ESG al in hun rapportage hebben opgenomen, zullen andere bedrijven dit nog moeten inrichten. Het opstellen van een ESG-rapport raakt aan verschillende kernactiviteiten van de organisatie, maar vaak ligt de coördinerende rol bij finance.

Voor CFO’s wordt 2023 dus hét moment om te kijken hoe de ESG-doelstellingen van de organisatie op een correcte wijze in de rapportage kunnen worden geïmplementeerd én of de huidige rapportagesoftware daarin voldoende ondersteunt. Om het inrichten van rapportages eenvoudiger te maken, overwegen bijvoorbeeld steeds meer financiële afdelingen om de rapportage digitaal te laten verlopen via moderne financiële software. Niet alleen maakt dit het inrichten en uitdraaien van rapporten eenvoudiger, het maakt het ook mogelijk om altijd real-time te zien welke financiële activiteiten op het gebied van ESG zijn uitgevoerd.

Trend 3: open banking (PSD2)

De financiële sector is continu in beweging. Een van de grootschalige ontwikkelingen van de afgelopen tijd is open banking. De term zegt het al: open banking verandert de financiële sector naar een open systeem, waar het is toegestaan dat derde partijen toegang krijgen tot de betaalrekening van de consument. In 2019 is dit wettelijk vastgelegd door de Europese Payment Service Directive 2 (PSD2), die banken verplicht om derde partijen toegang te geven tot de betaalrekening van de klant, mits de klant daar zelf toestemming voor geeft. Binnen de PSD2-regelgeving bepaalt de rekeninghouder zelf wie toegang krijgt tot de informatie op de betaalrekeningen.

De laatste jaren zien we een toename van bedrijven die hun bankrekening via een PSD2-bankkoppeling koppelen aan hun boekhoudpakket. Banktransacties van de gekoppelde betaalrekeningen worden hierdoor automatisch verwerkt en zijn real-time zichtbaar in de boekhouding. Zo is de administratie altijd up-to-date en is het handmatig overtypen van bankzaken in de administratie verleden tijd. Bovendien voldoet deze PSD2-bankkoppeling aan de hoogste veiligheidseisen van de EU.

Trend 4: Next Generation ERP

Bedrijven en financiële afdelingen zullen flexibel moeten zijn om op plotselinge veranderingen in de markt (geopolitieke en economische disrupties) in te spelen. Dit begint bij toekomstbestendige en efficiënte bedrijfsprocessen. Next Generation ERP gaat daar een steeds belangrijkere rol in spelen.

Toenemende mogelijkheden van digitalisering en automatisering maken het al een paar jaar mogelijk om tot op heel gedetailleerd niveau data te verzamelen. Een aantal technieken zijn al bekend. Het Internet of Things (IoT) – van de deur van de vergaderzaal die meet hoe vaak hij opengaat tot de schoorsteen die meldt welke uitstoot er passeert. Blockchain, dat de integriteit van data controleert. Artificial Intelligence (AI) en Machine Learning (ML), die aan de basis staan van zelflerende systemen die de vloedgolf aan data leesbaar maken en vertalen naar concrete acties. De cloud vormt een combinatie van al deze toepassingen.

Next Generation ERP brengt de cloud, AI, ML, IoT en blockchain samen. Wat ontstaat, is een system of intelligence. Gigantische hoeveelheden real-time data komen samen in één analyseoplossing. Medewerkers die beschikking hebben over de juiste (gestructureerde en ongestructureerde) data kunnen hun taken efficiënter uitvoeren, wat zich vertaalt in betere resultaten.

Door repetitieve, handmatige taken te automatiseren krijgt een CFO met minder mensen meer voor elkaar. Dat schept kansen op een arbeidsmarkt die (ondanks hints van een recessie) nog steeds enorm verhit blijft. Snel en accuraat inzicht in cijfers helpt ook bij de aanpak van andere crises, zoals de inflatie en de stijgende energieprijzen. Bovendien helpt het bedrijven zich snel aan te passen aan veranderingen en onderbouwde strategische beslissingen te nemen voor de toekomst. Het is dus aan de CFO om goed na te denken over Next Generation ERP.

Trend 5: de talent challenge

Iedere sector heeft op dit moment te maken met een tekort aan talent en specifiek de financiële afdelingen zijn hier flink door geraakt. Er wordt verwacht dat deze talent challenge in de finance-wereld alleen maar verder toeneemt de komende jaren.

De CFO weet waarom. De werkdruk voor de financiële afdeling wordt steeds hoger. De continu veranderende wet- en regelgeving levert een hoop extra werk op voor de administratie. Bovendien komen er op de financiële afdeling steeds meer taken bij, denk aan de implementatie van de nieuwe ESG-richtlijnen in de boekhouding. Nieuwe mensen binnen finance zijn dus hard nodig.

Verschillende factoren maken het echter moeilijker om nieuw talent aan trekken en bestaand talent te behouden. Veel finance-afdelingen stellen steeds hogere eisen aan de moderne finance-professional. Door de versnelde digitalisering wordt verwacht dat financiële medewerkers data- en tech-savvy zijn en worden ook de soft skills van de financial steeds belangrijker. Deze hoge eisen kunnen echter het aantrekken van talentvolle mensen in de weg staan. Als CFO is het dus belangrijk om daar een juiste balans in te vinden.

Daarnaast stellen getalenteerde werknemers – zeker uit generatie Z – ook hogere eisen aan hun werkgever. Ze verwachten dat een werkgever een aantrekkelijke carrière biedt, met een juiste balans tussen werk en privé. Dat vraagt flexibiliteit, zoals mogelijkheden om hybride te werken. Daarnaast zoekt talent naar een aantrekkelijke werkomgeving met dito bedrijfscultuur. Voor het aantrekken van nieuw talent is het belangrijk om hier als CFO en financiële afdeling op in te spelen.

Trend 6: data- en cybersecurity

Data- en cybersecurity zijn door bedrijven te lang gezien als nice to have terwijl ze eigenlijk randvoorwaarden van digitalisering vormen. Datasecurity omvat beveiliging van gevoelige gegevens en privacy van medewerkers en cybersecurity draait om het afschermen van computeromgevingen tegen ongewenste bezoekers. De twee disciplines liggen in elkaars verlengde: wie ongewenst bezoek niet buiten houdt, brengt ook de privacy in het geding.

Binnen de EU is in 2018 de GDPR van kracht geworden. Dit is de strengste wetgeving op het gebied van digitale privacy in de wereld, ooit. Daarmee is de aandacht voor bescherming van persoonlijke gegevens en beveiliging tegen datalekken navenant gestegen. De wettelijke plicht om gegevens veilig en verantwoord te bewaren, lijkt een directe invloed te hebben op het besef dat ook de cybersecurity op orde moet zijn. Omdat bedrijven flinke economische schade kunnen lijden door hacks en claims van gedupeerde klanten, blijft cybersecurity in 2023 onverminderd belangrijk voor CFO’s en hun team.

Gelukkig zijn er steeds meer manieren voor optimale beveiliging van data en systemen. Voor 2023 wordt veel verwacht van de inzet van AI en ML, waarmee systemen zelfstandig nieuwe dreigingen kunnen detecteren en blokkeren. Dat zal met de toename van het hybride werken geen overbodige luxe zijn.

Finance is het kloppende hart van iedere organisatie die niet ten prooi mag vallen aan hackers, ransomware of andere vormen van digitale criminaliteit. Door de stijging van digitale assets en de toename van hybride werken wordt de beveiliging van data en systemen nog belangrijker en zal dit in 2023 hoog op de agenda van elke financiële afdeling moeten staan.

Conclusie

Van de gevolgen van de coronacrisis en stijgende kosten door hoge inflatie tot de talent challenge en stijgende klantverwachtingen: de financiële afdelingen hebben de afgelopen tijd te maken gehad met een hoop uitdagingen. Helaas is het niet mogelijk om al deze ontwikkelingen in de markt te voorspellen, maar is het door verschillende innovatieve oplossingen gelukkig mogelijk om hier in 2023 met de financiële afdeling flexibeler op in te spelen. Data, en de verwerking en beveiliging daarvan, worden nóg belangrijker; of het nu om bankgegevens, klantgegevens of (verplichte) rapportages gaat. De digitale versnelling kan bovendien helpen met het ondersteunen van de medewerkers en maakt het eenvoudiger om nieuw talent te werven. En minstens zo belangrijk: het maakt het mogelijk om bestaande klanten beter van dienst te zijn.

Dit is een bijdrage van Exact.