‘Bedrijven hebben een grote invloed op het aanpassingsvermogen van medewerkers’

Chris Wuytens, managing director van Acerta Consult, legt momenteel de laatste hand aan Acerta’s jaarlijkse inspiratienota. “Daarin koppelen we de meest recente inzichten uit onderzoek aan wat we zien gebeuren op de werkvloer”, aldus Chris. “Bedrijven gaan nog al te vaak uit van premisses die door de wetenschap al lang weerlegd zijn. De finale ambitie van onze inspiratienota is ervoor te zorgen dat werkgevers steviger staan in deze tijd vol uitdagingen.”

Chris Wuytens is managing director van Acerta Consult en lid van het directiecomité bij Acerta. Hij geeft ook het vak leading change aan de KU Leuven en HRM aan de VUB. We spreken Chris naar aanleiding van de inspiratienota 2023, waar hij momenteel met zijn team de laatste hand aan legt. Acerta’s jaarlijkse analyse van, en visie op, leven en werken is een intussen een vaste waarde geworden in de HR-wereld.

Hoe bent u de man geworden die jaarlijks deze inspiratienota schrijft?

Chris Wuytens: “Ik maak graag de brug tussen wetenschap en de praktijk van HR. Er bestaat ontzettend veel waardevol onderzoek, maar daar gebeurt in de dagelijkse werking van bedrijven nog altijd weinig mee. Ik heb zelf tussen 2015 en 2020 aan een doctoraat gewerkt, over de link tussen werknemerstevredenheid en klanttevredenheid, en sindsdien heb ik de smaak helemaal te pakken. Elk jaar schrijf ik een inspiratienota waarin we inzichten uit onderzoek koppelen aan wat we zien gebeuren op de werkvloer.”

De voornaamste thema’s van de inspiratienota 2022 waren thuiswerk, welzijn en leidinggeven. Wordt 2023 heel anders?

Chris: “Die thema’s zijn uiteraard nog steeds actueel. Maar de volgende nota gaat in de eerste plaats over duurzaamheid en het belang van langetermijndenken. Een duurzaam HR-beleid is belangrijker dan ooit omdat de mogelijke impact van HR groter is dan ooit. De aan de gang zijnde crisissen raken immers iedereen in het diepst van het alledaags bestaan. Nu op een duurzame manier met je medewerkers omgaan, betaalt zich op termijn terug.”

Hoe vult u “duurzaam” in?

Chris: “Duurzaam als in: hoe bouw je een organisatie die met veranderingen kan omgaan? HR speelt daar een cruciale rol in: hoe kan je mensen helpen om weerbaar om te gaan met verandering en onzekerheid? Na de coronacrisis zagen we dat sommige bedrijven er veel beter uitgekomen zijn dan andere, en dat het vaak te maken had met een uitgekiend duurzaam HR-beleid. Een duurzame werkgever worden, dat is de inzet voor 2023.”

Is duurzaam enkel weggelegd voor grote bedrijven?

Chris: “Absoluut niet. We hebben twee weken geleden een webinar gegeven over duurzaamheid in tijden van economische en politieke onrust, en daar namen meer dan 500 mensen uit allerlei types organisaties aan deel. Duurzaamheid moet je zien in verschillende dimensies, het gaat er in essentie over dat je People, Planet en Profit in balans brengt, en dat geldt voor alle bedrijven.”

Wat kunnen bedrijven doen om hun duurzaamheid te boosten?

Chris: “Inzetten op drie pijlers: loopbaan, mobiliteit en verloning, bv. nadenken over hoe je de stijgende energiefactuur van je medewerkers lichter kan helpen maken, hoe je je mobiliteit kan verduurzamen, hoe je medewerkers nieuwe rollen kan geven, … Hoe je het ook doet, de essentie is dat je medewerkers helpt om met vertrouwen naar de toekomst te kijken. Dat ze zich veilig voelen, dat ze weten dat ook deze crisis weer voorbij gaat en dat het allemaal goed komt.”

Dat vertrouwen lijkt me heel moeilijk als je niet weet hoe je de rekening zal betalen op het einde van de maand?

Chris: “Toch is het mogelijk. Als organisatie kan je natuurlijk niet alles oplossen, maar je hebt een grote invloed op het aanpassingsvermogen van je medewerkers. Zelfs mensen die aangeven het moeilijk te hebben met verandering, blijken vatbaar voor de context waarin het gebeurt. Fundamenteel is de weerbaarheid van een onderneming gelijk aan die van de werknemers. Dus het is de moeite waard om die context zo in te richten dat mensen om kunnen met verandering.”

Hoe richten bedrijven die context dan best in?

Chris: “Uit onderzoek blijkt dat in een context waarin in de basisbehoeftes van mensen geïnvesteerd wordt, werknemers een pak beter zijn in het omgaan met verandering en moeilijkheden.”

Chris Wuytens

Om welke basisbehoeftes gaat het?

Chris: “De psychologische basisbehoeftes waar we in elk HR-beleid naar zouden moeten streven, zijn autonomie, betrokkenheid en competentie. Deze elementen maken deel uit van de zelfdeterminatietheorie, en ze zijn cruciaal voor werknemerstevredenheid. Als de basisbehoeftes niet breed gedragen worden in alle processen van het bedrijf, zowel in de aanwerving als in de performance cyclus, dan daalt het welzijn van werknemers drastisch.”

Dit jaar stond in het teken van the big resignation. Ziet u een link met basisbehoeftes?

Chris: “Absoluut. Tijdens pieken, in de vorm van crisissen, hebben mensen de neiging om krampachtig te reageren. De jobmobiliteit is dan erg laag. Eerder dan van job te veranderen, haken werknemers mentaal af. Ze wachten af tot het iets beter gaat om nieuwe horizonten te verkennen. Daarom zien we zoveel mobiliteit in de jobmarkt na corona.”

De energiecrisis laat zich intussen ook steeds meer binnen bedrijven voelen. Hoe ziet u de jobmobiliteit evolueren?

Chris: “Ik denk dat die opnieuw zal verminderen. En hierin ligt een grote kans voor ondernemingen.”

Een kans?

Chris: “Een kans om de mensen die zich niet meer gezien voelen opnieuw als talent in te zetten. Bedrijven hebben de neiging om hun mensen, als ze eenmaal een tijdje aan de slag zijn, als meubilair te zien. Ik druk het nu sterk uit, maar dat is wat in realiteit vaak gebeurt. Dat voelen mensen, en ze gaan zich ernaar gedragen. Ze vlakken af, zoeken zelf geen verandering meer op. Bedrijven weten vaak niet zo goed wat ze daarmee aan moeten, ze geven deze mensen op en focussen op nieuw talent. Mijn boodschap is: activeer al je werknemers. Ze zijn zeker in deze tijden je belangrijkste bron van aanwerving.”

Heel wat bedrijven zetten toch in op upskilling en reskilling?

Chris: “Dat klopt. Toch gaan deze programma’s vaak uit van de onderliggende overtuiging dat sommige medewerkers willen bijleren, en andere niet. Dat klopt niet. Leren en evolueren zijn inherent menselijke verlangens. Als de onderneming vanuit die premisse vertrekt, zijn de mogelijkheden en kansen eindeloos.”

Veel bedrijven worstelen met de steeds hogere verwachtingen van hun werknemers. Is dat terecht?

Chris: “De verwachtingen van werknemers zijn anders, eerder dan hoger. Als je weet dat werknemerstevredenheid rechtstreeks gelinkt is met klanttevredenheid, productiviteit en duurzaamheid, dan kan je als onderneming niet anders dan daarin te investeren. Corona heeft aangetoond dat bedrijven die op een goede manier inzetten op het welzijn van hun werknemers, het beter doen dan hun peers die dat onvoldoende doen. Dat zegt genoeg, denk ik. Let op, het is uiteraard een gedeelde verantwoordelijkheid. Als werknemer moet je de kansen die het bedrijf biedt, ook willen aannemen. Maar hier komen we terug op de context. Je kan als onderneming de context creëren waarin medewerkers met plezier kansen aannemen.”

Als u ondernemingen één tip mag geven voor 2023, wat zou dat zijn?

Chris: “Denk op de lange termijn. Piekmomenten zullen er altijd zijn, en die brengen heel wat onrust met zich mee. Laat je niet leiden door die piekmomenten, maar bouw gestaag een duurzaam HR-beleid op, duurzaamheid in zijn verschillende dimensies. Heb vertrouwen in dat langetermijnperspectief, en draag het uit in de onderneming.”

Meer weten over de verwachtingen voor 2023? Chris Wuytens stelt op 13 december enkele inzichten uit de inspiratienota voor tijdens onze exclusieve Winterwende. Samen met Chris, een special guest en elkaar gaan we in gesprek over wat dit voor uw bedrijf betekent. Meer informatie vindt u hier.